تریستور BT151 600E

تریستور BT151 600E  تریستور (Thyristor) یک قطعه نیمه‌ هادی چهار لایه می باشد. که در مدارهای الکترونیک قدرت و الکترونیک صنعتی از آن استفاده می‌شود. گاهی تریستور را «یکسوساز قابل کنترل با سیلیکون» (Silicon Controlled Rectifier) یا SCR نیز می‌نامند. اگر پایه ی گیت را با یک مقا ومت یک لحظه به پایه ی آند وصل کنیم. تریستور مثل کلید بسته عمل میکند (روشن می شود). و بعد از جدا کردن پایه ی گیت از مقا ومتی که طرف دیگر آن به آند خورده  تریستور همچنان روشن خواهد ماند. در حقیقت، با اعمال سیگنال به گیت یک دیود یکسو دارا می باشیم. و این متناظر با کلمه یکسوساز در SCR می باشد. نماد مداری تریستور یک دیود قابل کنترل می باشد. شکل زیر، نماد تریستور را نشان می‌دهد.

شکل شماتیک تریستور

برخلاف دیود پیوندی که یک قطعه نیمه‌رسانای دو لایه (P-N) می باشد. یا ترانزیستور دوقطبی متداول که سه لایه دارد (P-N-P یا N-P-N). تریستور یک قطعه نیمه‌هادی چهار لایه (P-N-P-N) است که سه پیوند PN دارد.

مشابه یک دیود. تریستور قطعه‌ای تک‌جهته می باشد. بطوری که جریان را فقط در یک جهت هدایت می‌کند. اما برخلاف دیود، تریستور بسته به چگونگی سیگنال اعمالی به گیتش می‌تواند. به عنوان یک کلید مدار باز یا یک دیود یکسوکننده عمل کند. به عبارت دیگر، تریستورها فقط می‌توانند در حالت کلیدزنی عمل کنند. و برای تقویت‌کنندگی به کار نمی‌روند.

یکسو سازی:

یکسوساز قابل کنترل با سیلیکون یا SCR، در کنار تریاک (Triac)، دیاک (Diac) و ترانزیستور تک‌پیوندی (UJT)، یکی از چندین قطعه نیمه‌رسانای قدرت می باشد. که می‌تواند مانند کلید‌های AC حالت جامد بسیار سریع، برای کنترل ولتاژها و جریان‌های AC بزرگ، عمل نماید.

تریستور، یک قطعه سه سر یا سه پایه با پایه‌های «آند» (Anode)، کاتد (Cathode) و «گیت» (Gate) می باشد. که از سه پیوند PN تشکیل می شود. و می‌تواند با سرعت بسیار بالا روشن و خاموش شود یا می‌تواند مقدار مشخصی توان را برای متغیرهای زمانی در نیم تناوب‌ها به بار تحویل بدهد.

بهترین راه برای توصیف عملکرد تریستور این است که فرض کنیم مشابه شکل بالا، از دو ترانزیستور تشکیل  می شود. که مانند یک جفت کلید احیاگر، پشت به پشت به هم متصل هستند.